Astronom, Matematikçi ve Dil Bilimci: Ali KUŞÇU

Matematik çalışmaları ile bilinen Ali Kuşçu, astronomi ve dil bilimi alanında da önemli bir isim.

Döneminin önemli astronomi ve matematik bilgini Ali Kuşçu, 15. yüzyılda Semerkant’ta yaşadı. Uluğ Bey, Kadızâde-i Rûmî ve Gıyâsüddin Cemşid el-Kâşî gibi dönemin önemli bilim adamlarından matematik ve astronomi dersleri aldı. Öğrenimini tamamlamak amacı ile Kirman’a giden Kuşçu, oradan yazdığı Hall el-Eşkâl el-Kamer adlı risalesi ile geri döndü. Ali Kuşçu, Semerkant’a dönüşünden sonra, Semerkant Gözlemevinin müdürü olan Kadızâde-i Rûmî’nin ölümü üzerine gözlemevinin başına geçti. Uluğ Bey Zîci eserinin tamamlanmasına yardımcı oldu. Ancak, Uluğ Bey’in ölümü üzerine Semerkant’tan ayrılan Ali Kuşçu, Akkoyunlu hükümdarı Uzun Hasan’ın yanına gitti.

SEMERKANT’TAN AYASOFYA’YA

Ali Kuşçu, Uzun Hasan tarafından Osmanlı ile Akkoyunlu Devletlerinin arasında barışı sağlamak amacıyla Fatih Sultan Mehmet’e elçi olarak gönderildi. Bilim adamlarına takdir eden Fatih, Ali Kuşçu’ya İstanbul’da kalmasını ve medresede ders vermesini teklif etti. Bunun üzerine İstanbul’da kalan Ali Kuşçu Ayasofya’ya müderris olarak atandı. Burada Fatih Külliyesi’nin eğitim programlarını hazırladı, astronomi ve matematik dersleri verdi. Medreselerde matematik derslerinin okutulmasında önemli bir rolü olan Ali Kuşçu, aynı zamanda İstanbul’un enlem ve boylamlarını ölçmüş ve çeşitli güneş saatleri yapmıştır.

İKİ ÖNEMLİ ESER

Astronomi ve matematik alanında iki önemli eser kaleme alan Kuşçu, Otlukbeli Zaferi’nden sonra Fatih Sultan Mehmet’e Fethiye eserini sundu. Astronomi alanında yazdığı Fethiye’nin birinci bölümünde, gezegenlerin küreleri ele alınıyor ve gezegenlerin hareketlerinden bahsediliyordu. İkinci bölüm yerin şekli ve yedi iklim üzerineydi. Son bölümde ise Ali Kuşçu, Yer’e ilişkin ölçüleri ve gezegenlerin uzaklıklarını veriyordu. Ali Kuşçu’nun diğer eseri ise Fatih’in ismine atfen Muhammediye adını verdiği matematik kitabıdır. Kuşçu, 1471 yılında İstanbul’da vefat etti.